
Een Gedeeld Verhaal is een methode om in gesprek te gaan over het verhaal van mensen met een psychische aandoening die langdurig 24-uurs zorg nodig hebben. Je vindt hier meer informatie over de methode én praktische tips voor als je zelf aan de slag wil gaan.
Het leven zit vol ervaringen, van het behalen van een diploma tot verhuizen, ziek worden of het verlies van een dierbare. Onze ervaringen en de verhalen die we daarover delen, zijn belangrijk voor onze identiteit.
Een psychische aandoening kan het delen van verhalen lastig maken. Dat kan komen door symptomen van de aandoening, of doordat in de zorg de ‘ziekte’ steeds meer de focus wordt.
Om aandacht te creëren voor álle verhalen die iemand maken tot wie die is, is “Een Gedeeld Verhaal” ontwikkeld. Mensen met een ernstige psychische aandoening worden uitgenodigd om, met iemand de ze vertrouwen, de verhalen die voor hen belangrijk zijn te delen en vast te leggen.
Dit is niet alleen leuk en waardevol, maar kan ook helpend zijn. Voor de persoon zelf om zichzelf beter te begrijpen, of om dingen op een rijtje te zetten. Voor anderen om hun cliënt of naaste beter te leren kennen en te ondersteunen. Het verhaal delen kan zo bijdragen aan het herstel van identiteit.
Een groep van ervaringsdeskundigen, familie-ervaringsdeskundigen, zorgprofessionals en onderzoekers heeft “Een Gedeeld Verhaal” ontwikkeld, om mensen met een ernstige psychische aandoening te helpen hun verhalen te delen. Belangrijke principes tijdens de ontwikkeling waren:
- De interventie kan in het bestaande behandel- of begeleidingstraject worden ingepast. Juist daar is het zo belangrijk dat er aandacht is voor wie iemand is als persoon.
- Eigen regie is belangrijk. De cliënt bepaalt welke delen van het verhaal worden gedeeld.
- De cliënt houdt controle over het proces en het eindproduct; informatie wordt alleen gedeeld met toestemming.
- Er komt een eindproduct. De cliënt houdt er dan iets tastbaars aan over. Hoe dat eindproduct er precies uit ziet, beslis je samen.
Iedereen is anders, en daarom is er niet één richtlijn voor hoe je in gesprek moet gaan. Het belangrijkste is om een manier te vinden die bij alle gesprekspartners, dus de cliënt en de personen die hem/haar/hen in het proces begeleiden, past.
Er zijn een paar dingen waar je rekening mee kan houden:
- Met wie worden de gesprekken gehouden? Dat kan een begeleider zijn, maar bijvoorbeeld ook een familielid. Sommigen doen het liever zelf. Het belangrijkste is dat iemand zelf de regie heeft.
- Waar begin je? Sommigen willen over hun hele leven praten, anderen beginnen liever kleiner, bijvoorbeeld bij één activiteit waar ze trots op zijn. Bespreek verschillende opties met elkaar.
- Hoe plan je de gesprekken in? Sommige doen dit liever op een vast moment, anderen liever wanneer het uitkomt.
- Hoe en waar vinden gesprekken plaats? Zittend, wandelend, met behulp van foto’s, objecten, internet of muziek?
- Hoe leg je het verhaal vast? In een boek, fotoboek, collage of filmpje? Bespreek de mogelijkheden en pas het plan indien nodig aan.
Voor de inhoud van de gesprekken, gespreksonderwerpen en vragen is er een handleiding te downloaden. Deze handleiding behandelt 5 thema’s belangrijk voor identiteit: het levensverhaal, talenten en kwetsbaarheden, normen en waarden, verbinding met anderen en verlieservaringen.
Eigen regie is belangrijk. Je kan dus ook voor een andere inhoud of indeling kiezen.
Er zijn dingen waar je tegenaan kan lopen tijdens de gesprekken. Of je ergens tegenaan loopt en wat dat is, verschilt natuurlijk per persoon. Uit ervaringen van eerdere deelnemers hebben we een overzicht gemaakt, met daarbij de oplossingen die voor hen gewerkt hebben. De tips in de filmpjes kunnen helpen om toch met de gesprekken door te gaan. Je vindt deze tips ook in de handleiding [link].
Als de gesprekken ondanks het opvolgen van deze tips, toch niet goed gaan, is het misschien niet het juiste moment voor Een Gedeeld Verhaal. Je kan altijd stoppen, of pauzeren en het later weer oppakken.
- Optie 1: Het lukt niet om op afgesproken tijden aan Een Gedeeld Verhaal te werken
- Optie 2: De realiteiten van de cliënt en de begeleider lopen (te ver) uiteen
- Optie 3: De gesprekken over het verhaal lijken angst en stress te veroorzaken voor de cliënt
- Optie 4: Het gesprek komt moeilijk op gang
Tot slot: Heb je vragen of tips? Of wil je graag je eigen ervaringen met Een Gedeeld Verhaal delen? We horen graag van je!